TERUGBLIK 'FALEN VOOR SUCCES'

Symposium ‘Falen voor succes’: ‘Elk proces betekent een leermoment’

Material Sense Lab organiseerde op donderdag 30 maart het evenement ‘Falen voor succes’ in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Ruim tachtig ontwerpers, onderzoekers, ontwikkelaars en bedrijven ontmoetten elkaar en luisterden naar sprekers over de ontwikkeling van biomaterialen. De belangrijkste conclusies: geef ruimte aan experiment, omdat het altijd iets oplevert.

De avond was vooral een ode aan het proces, wil initiatiefnemer Simone de Waart van Material Sense Lab benadrukken. ‘In het ontwikkelen van biomaterialen herbergt ieder proces leermomenten. Alleen door het experiment met elkaar aan te gaan, kunnen de mogelijkheden van materialen en de toepassing ervan ontdekken.’ Juist de momenten waarop het project lijkt te mislukken, is geen argument om het voortaan niet meer te doen. ‘Precies daar ontstaat de kans om te ontdekken hoe het een volgende keer wel zou kunnen lukken.’

De Waart: ‘De afgelopen drie jaar hebben we het netwerk gebouwd en concreet in twee projecten geëxperimenteerd. Een van die projecten behelst de ontwikkeling van een betaalmunt van bioplastic voor een poppodium. Die munt is inmiddels in gebruik. We merken dat zo’n proces goed werkt als er een basis van vertrouwen is, als partijen heel open met elkaar willen denken en werken. Dat is nog lang niet overal de regel. Daarom brengen we graag zo veel mogelijk betrokkenen bij elkaar om cruciale momenten in het samenwerkingsproces te delen. We kijken inmiddels terug op een mooie avond. Tijdens het evenement is met elkaar ervaren en gedeeld dat mislukkingen daadwerkelijk een succes worden als je ervan leert.’

Zo deelde een van de aanwezigen haar eigen ‘dal-moment’. Een Nederlandse producent van bedtextiel besteedde jaren aan het ontwikkelen van een verpakkingsfolie zonder pvc, maar wel met de luxe uitstraling die past bij het product. Uiteindelijk vonden ze de juiste partij en kwam de testorder van de zakken. Ze bleken dan wel pvc-vrij maar ook ontzettend armoedig. Project gefaald. En nog steeds geen oplossing.

Christiaan Bolck van Wageningen Universiteit weet als geen ander waarom de ene samenwerking wel succes heeft, en de andere niet.Bolck leidt het Biobased Performance Materials-programma van Wageneningen Universiteit. Hij vertelde tijdens het event in een vraaggesprek met moderator van de avond Joris van de Loo, over zijn ervaringen na bijna 7 jaar pionieren in bijna 20 projecten. Hij toonde onder andere een tomatenbakje, gemaakt van pulp van tomatenblad, amar ook een ‘plastic’ bekertje gemaakt van polymelkzuur, een biomateriaal. Mislukken doet nooit iets, was zijn statement, want van elke mislukking leer je iets. Zijn voorbeelden lokten veel discussie uit. Vooral ook over de keuzes die je maakt. Want wil je wel een bakje om je tomaten, betekent het niet nog meer afval als je het niet hergebruikt. Datzelfde geldt voor een ‘plastic’ bekertje, hoe bio het ook is. ‘Het begrip afval is verouderd, in onze ogen bestaat het niet meer’, strafte Bolck het publiek resoluut af. ‘En daarnaast spelen zo veel belangen. Tomaten blijven langer vers in een bakje en dat is misschien meer winst dan een biobakje weggooien. Geteeld voedsel weggooien betekent veel verspilling. Net zoals een (bio)plastic beker hergebruiken direct veel winst oplevert.’

Een tweede spreker, de ontwerper Teresa van Dongen, heeft in haar werk nauwelijks te maken met beperkende gedachten. De ontwerpster studeerde in 2014 af aan Design Academy en experimenteert sindsdien met nieuwe vormen van licht door middel van de natuur. Lichtgevende algen uit zee maar ook fotobacteriën afkomstig van de huid van een octopus weet zij te gebruiken in haar lichtobjecten. Het zijn zeker geen lampen om een boek mee te lezen, en niet echt geschikt voor massaproductie, maar de toepassing is inspirerend en baanbrekend. ‘Je moet wel een beetje geeky zijn wil je een lamp hebben die je in leven moet houden door er voeding bij te druppelen’, vertelt Van Dongen tijdens het event. Haar voorbeelden oogsten bewonderingen, ook in de zaal van Pakhuis de Zwijger. ‘Dat zie ik als een belangrijk gevolg van mijn werk. Ik ben betrokken bij een Belgisch bedrijf dat al heel lang probeert vies afvalwater te zuiveren met elektromagnetisch actieve bacteriën. Zij zitten daarin al een tijd op een dood spoor. Wie weet brengen mijn open experimenten met hen uiteindelijk weer schot in de zaak.’

Heel concreet is het succes waarover Geanne van Arkel tapijttegelfabrikant Interface vertelt. Het bedrijf wil al in 2020 volledig circulair werken en dat gaat ze nog lukken ook. 'En dat is niet omdat alles bij ons altijd direct perfect gaat, juist niet', stelt Van Arkel. 'De beste vondsten en inzichten kregen we door te durven experimenteren.' En dat gunt ze iedereen die wel wil maar misschien nog twijfelt; onderzoekers, ontwerpers en industrie. Ze moedigt alle aanwezigen aan om in te stappen, de tijd is ernaar. ‘We kunnen nu echt versnellen. Wij begonnen al in 1994 met dit proces, we moesten elk wiel zelf uitvinden. Op dit moment is er zo veel aan de gang op het gebied van circulair ondernemen en de ontwikkeling van biomaterialen. Processen kunnen nu veel sneller ontwikkelen.’

Moderator Joris van de Loo besluit de avond met een ophaalrondje uit het publiek, om het interactieve en deel-karakter van de avond te onderstrepen. De bezoekers toonden zich enthousiast: over de hoge opkomst, de inspirerende verhalen en de ruimte die mogen falen biedt – ook voor ieders denkproces. Opvallend was ook het feit dat we allemaal nog vanuit heel verschillende vertrek- en referentiepunten starten. Voor de een is afval nog een actueel begrip, voor een ander is dat een oud woord. Het lijkt erop dat we steeds meer bewust raken van de evidentie van de circulaire wereld, en dat interactie is begonnen maar dat we nog niet dezelfde taal spreken. ‘Het risico is dat we vallen over woorden en elkaar niet bereiken. Juist dit soort evenementen kan daarin een grote rol spelen’, besloot Joris van de Loo de avond.

Mocht je het hebben gemist; je kunt de hele avond terugzien